De eerste Lesereise zit erop. Suhrkamp doet dat altijd erg goed: nooit zomaar één lezing ergens, altijd drie of vier achter elkaar: treinreis, naar een hotel, eten, lezen, slapen. Soms is het allemaal heel erg ver, gisteren bijvoorbeeld zat ik 8,5 uur in de trein en reisde ik van de Oostzee terug naar de heuvels hier. Niemand deed zelfmoord plegen, er waren geen sein- of wisselstoringen, geen enkele reiziger trok aan de Notbremse. Meteen dinsdag al, op de Nederlandse ambassade, begon het feest. Na afloop kwam er een vrouw op me af die me op gedempte toon meedeelde dat zij de enige in de hele zaal was die aangevoeld had dat het stuk wat ik voorgelezen had en wat nogal wat gelach had veroorzaakt im Grunde zeer tragisch was. ‘Ik ben de enige die dat gemerkt heeft,’ zei ze en ook, een tikje dreigend: ‘Ik ga hier een recensie over schrijven.’ Oké.
In Berlijn bezocht ik de KaDeWe omdat een Duitse collega hier in een reactie had gemeld dat je daar Aussiebums kunt kopen. De reis erheen duurde drie kwartier en het resultaat was teleurstellend: niks geen Aussiebums. Wel zag ik, verderop in de straat, de Gedächtniskirche, die kan ik dus ook afvinken. Er was een heel bizar en verwarrend gesprek voor Deutschlandradio, dat later veroorzaakt bleek door het niet lezen van de epiloog van het boek. Sowieso is Jasper und sein Knecht in die zin een geweldig boek: ik weet meteen of iemand het gelezen heeft of niet, als de eerste vraag van een journalist is hoe het nu met Jasper gaat, of waar hij is.
In Neustadt in Holstein bleef een vrouw die eigenlijk samen met mij had willen gaan roken buiten wijselijk binnen. Ze had iets gelezen over het nut van roken, het belangrijkste nut: je kunt weg, je kunt naar buiten. Daar aan de noordkust is de Oostzee. Ik ben gek op die noordelijke steden. In Kiel was ik al twee keer eerder en toen ik op de fiets een stuk langs de kust reed, vlak voor de laatste lezing in Neustadt, viel me ineens iets op: het is de Oostzee die het landschap maakt; ik zag dat het er net zo goed Denemarken kon zijn, of de westkust van Zweden. Het licht is er prachtig hel, de zee is als een meer, de vegetatie loopt door tot bijna ín het water. Ik sliep er in een zwijnenstal en had verder met niemand iets te maken. Het enige nadeel daarvan was dat ik geen foto kon maken van een hotelgang.