Voor je het weet is je piemel bevroren

Gisteren deed in bijna een Prince Harry’tje. Zonder er verder over na te denken was ik in mijn pyjamabroek naar buiten gegaan om de bal door de tuin te gooien. Die komt Floris dan terugbrengen. Voor je het weet, sta je best lang in die tuin omdat het wel fijn is om niets anders te doen dan steeds maar weer die bal weg te gooien of te schoppen. Pas binnen voelde ik dat het buiten nogal vroor. Bijna mijn piemel bevroren! Vreemd is dat: aan je handen of je neus of oren voel je prima dat het nogal koud is, maar je piemel vertelt je dat niet. Ik begrijp dus best wat Prince Harry is overkomen. Hij had domweg niks in de gaten tot het (bijna) te laat was.

Ophef in letterenland. Nu had ik het daar anderhalf jaar geleden al over (de AESE), en heeft Jörgen Apperloo een jaar lang als statement uitsluitend Nederlandse literatuur gelezen en besproken, maar nu werd het door de CPNB met cijfers onderbouwd: razendsnelle opmars Engelse literatuur, Nederlandse literatuur in de min. In mijn krant, Trouw, mochten lezers hun mening geven. Zo ook ene Annelies Tielen (58), ‘hobbylezeres’. Wat precies een hobbylezeres is, weet ik niet, maar Annelies heeft een duidelijke mening. ‘Doordat ik Engels heb gestudeerd, lees ik makkelijker in het Engels dan in het Nederlands.’ Dus van een paar jaartjes een studie doen verlies je de feeling met je moedertaal? In Annelies’ huishouden leest iedereen uitsluitend Engels, ook haar echtgenoot en haar twee dochters. Ik vermoed dat die drie geen Engels hebben gestudeerd, maar ze zijn blijkbaar aangestoken door hun echtgenote en moeder. ‘Nederlandse vertalingen zijn vaak zo houterig.’ Nu heb ik net zelf Een tweede leven van R.C. Sherriff uit en mij viel maar weer eens op hoe voortreffelijk de vertaling van Inge Kok was. Gelukkig, zegt Annelies, bieden boekwinkels steeds meer Engelse boeken aan, maar bibliotheken nog niet! ‘Daar kom ik niet meer. Zij mogen die omslag ook wel eens gaan maken.’ Annelies leest niet alleen geen woord Nederlands, ze heeft ook nog eens noten op haar zang.

Nou, met Annelies winnen we in elk geval deze strijd niet. Ook komt Lieke Roovers aan het woord, zij is recensent bij Hebban.nl. Ook zij leest uitsluitend Engels. ‘Eerlijk gezegd vind ik Nederlandse romans vaak ook nogal zwaar. Veel over de Tweede Wereldoorlog en zo. Engelse boeken zijn toch net wat lichter.’ Vandaag in diezelfde Trouw, in de kolom ‘Commentaar’ (‘De mening van de krant, verwoord door leden van de redactie en senior redacteuren’) wordt gesteld dat het allemaal zo erg niet is. Dat het nog veel erger zou kunnen zijn. Geen woord over de schrijvers van Nederlandstalig werk, des te meer over boekhandels en uitgevers. Het is allemaal, zou ik kunnen samenvatten, nogal financieel van aard, dit stuk. En de ‘leden van de redactie en senior redacteuren’ hebben de mening van Annelies en Lieke goed gelezen: ‘[…] Uitgevers moeten kijken naar wat ze aan oorspronkelijk Nederlands werk uitbrengen. Of het goed genoeg is, of de thema’s aanspreken, of het de concurrentie met al dan niet vertaalde buitenlandse auteurs aankan.’ Mensenlief. Ik zou hier een analogie kunnen construeren met wat ik in de eerste alinea schreef, maar dat laat ik.