AESE (Actie Eigen Schrijvers Eerst)

Er is iets wat mij ernstige zorgen baart, en dat heeft te maken met de CPNB-top60. Al weken- en wekenlang bestaat die lijst voornamelijk niet uit Nederlandse literatuur. De ene na de andere Lucinda Riley – waar ik verder geen mening over heb omdat ik haar niet las –, de ene na de andere onthullende sportbiografie, het ene na het andere kookboek, twee Raynor Winn’s – waar ik wel een mening over heb want ik las ze alle twee: de eerste is een erg fijn wandelboek, de tweede las ik met stijgende ergernis omdat ze ineens een soort goeroe-achtige taal begint uit te slaan, een klimaatactiviste wordt en zich zelfs ontpopt als een Peter Wohlleben-aanhanger –, een hele trits thrillers en op nummer 1 een boek vol zogenaamde ‘wijsheden’, één van een aantal: mensen hebben momenteel blijkbaar nood aan sturing en zingeving die ze in zichzelf of om zich heen niet kunnen vinden.

Het schijnt weer goed te gaan met de boekenbranche, er wordt best lekker veel verkocht. Maar de vraag is dus: wát wordt er verkocht? Nou, dat heb ik in de eerste alinea omschreven. En dat baart mij zorgen. Pas voorbij die zestig boeken, dus vanaf nummer 61, zitten de romans van Nederlandse schrijvers (m/v/lhbtiq+). Vooruit, Alfred Birney staat er deze week (waarschijnlijk één keer) weer in omdat hij een hele avond met zijn kop op de tv was. Waarom kopen Nederlandse lezers niet massaal Nederlandse schrijvers? Eén verklaring is dat wij, Nederlanders, sowieso buitenlandse schrijvers prefereren; die schrijven veel betere boeken dan de Hollandse auteurs. Een vergelijking tussen een eindejaarstop in Engeland, Duitsland, Frankrijk en Nederland toont dat elk jaar weer aan. Waar het in de ons omringende landen eigen schrijvers eerst is, is dat bij ons helaas niet het geval. Iemand hoeft bijvoorbeeld maar de naam Dave Eggers in een krantenartikel te laten vallen of de krantenlezers vallen in zwijm. Dát is nog eens een schrijver! Nou, laat mij hier zeggen dat dat ronduit onzin is. Ik heb de afgelopen tijd – buiten die twee van Winn – weer tal van prachtige Nederlandse romans gelezen.

Wij moeten eens af van dat, wat is het eigenlijk, dat minderwaardigheidscomplex? Zowel de schrijvers als de lezers. Het is toch van de zotte dat er in de literaire top60 van dit land vrijwel geen enkele Nederlandse schrijver voorkomt? En, zoals ik al schreef, dat is al weken, misschien maanden het geval, en hoe langer dit voortduurt, des te moeilijker het voor een Nederlandse schrijver wordt zich weer eens een plaatsje te bemachtigen in die lijst. Want dingen die je niet ziet, koop je niet. Boeken waarover je niets hoort, ken je niet. Interviews of gloedvolle beschouwingen die niet geschreven worden, kunnen niet gelezen worden. En ondertussen wordt die Raynor Winn slapend rijk. Is ze van een dakloze Britse met haar dat nooit meer mooi zal worden vanwege maandenlange weersinvloeden en een doodzieke man in een miljonair veranderd. Wat ik haar best gun, daar niet van, maar het zou zo fijn zijn als veel meer Nederlandse schrijvers iets van die enorme royaltybedragen zouden kunnen en mógen afsnoepen. En dat kan alleen als lezers hun boeken kopen. Kopen en lezen.